ถ้ำติ่ง หลวงพะบาง

ถ้ำติ่ง “”ถ้ำเจ้าที่เเม่น้ำ “” เป็นสถานที่ที่ใช้ในพิธีกรรมความเชื่อมานมนานของชาวบ้านท้องถิ่นในการนับถือผีเทวดาในศตวรรตที่ 16 พระราชวงส์เมืองลาวรับรู้ถึงพุทธศาสนาจึงปวารนาขอเป็นผู้อุปถัมป์ค้ำชูสถานที่แห่งนี้จนถึง ค.ศ.1975 ทุกๆปีพระเจ้ามหาชีวิตจะเสด็จไปถ้ำพร้อมด้วยชาวเมืองหลวงพระบางร่วมพิธี ” บุญปีใหม่ ”

เป็นถ้ำที่เกิดจากธรรมชาติ อยู่ภายในภูเขาลูกหนึ่งซึ่งแม่น้ำโขงไหลผ่าน ทางทิศตะวันตกของถ้ำจะตรงกันข้ามกับหมู่บ้านปากอู และมีแม่น้ำอู ไหลลงแม่น้ำโขงตรงบริเวณนี้ด้วย ส่วนทางทิศตะวันตกอยู่ใกล้ๆกันกับภูเขาอีกลูกชาวบ้านเรียกว่า ผาแอ่น ระยะทางจากถ้ำไปเมืองหลวงพระบางราวๆ 32 กิโลเมตร การคมนาคมที่สะดวกที่สุดมี2ทางก็คือทางเรือหรือทางรถยนต์

ถ้ำติ่ง จะมีอยู่ 2 ถ้ำ อยู่ใกล้ๆกันซึ่งชาวบ้านแถวนั้นเรียกว่า ถ้ำติ่งบน และ ถ้ำติ่งล่าง ตามความเชื่อของชาวบ้านเชื่อว่าถ้ำติ่งบนจะเป็นแห่งแรกที่มีพิธีสักการบูชา หรือพิธีกรรมทางศาสนา จะเริ่มพิธีกรรมที่ถ้ำติ่งบนก่อนจึงจะลงมาทำพิธีต่อที่ถ้ำติ่งล่าง ถ้ำติ่งบนจะสูงกว่าระดับน้ำโขงประมาณ 50 เมตร แต่ถ้ำติ่งล่างเวลาหน้าฝนจะสูงกว่าระดับน้ำโขงแค่ 1 เมตรเท่านั้น

ถ้ำติ่ง ชื่อนี้ไม่ปรากฏในบันทึกว่าใครเป็นคนตั้งชื่อ แต่จากหนังสือตำนานโบราณลาว(ขุนบรม)ได้กล่าวถึงถ้ำแห่งนี้ตั้งแต่สมัยขุนลอ ปฐมราชวงศ์กษัตริย์ของชาวลาวว่า ขุนลอได้ยกพลมาตามแม่น้ำอูและแม่น้ำโขง มาตั้งฐานทัพอยู่บ้านสบอู(ปากอู)และผาติ่ง(ถ้ำติ่งปัจจุบัน) สมัยต่อมาถึงประมาณศตวรรตที่14 เจ้าฟ้างุ้มมหาราช ได้ก่อตั้งอาณาจักรลาวล้านช้างเอกราช เอกภาพ ได้ยกทัพมาจากประเทศเขมร ก็ได้นำทัพมาตั้งหลักอยู่ที่ปากอูและผาติ่งเช่นเดียวกัน

ดังนั้นคำว่าถ้ำติ่ง น่าจะเป็นชื่อที่มีมานานตั้งแต่สมัยโบราณแล้ว มีในประวัติศาสตร์ชาติลาวอาจเป็นเพราะลักษณะของถ้ำที่มีหินงอก หินย้อย เป็นจำนวนมาก ซึ่งแต่ก่อนหินงอกเหล่านี้จะงอกใหม่เรื่อยๆแต่ปัจจุบันก็ไม่ปรากฎว่ามีการงอกใหม่ขึ้นมาอีกเลย

ถ้ำติ่งตามลักษณะทางโบราณวิทยา น่าจะเกิดขึ้นนานนับพันปีมาแล้วโดยที่ตัวถ้ำน่าจะจมอยู่ใต้ทะเล เกิดการเซาะของกระแสน้ำทำให้เกิดเป็นโพลงขึ้นได้กลายเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำหลายชนิด ต่อมาเมื่อแผ่นดินปรับตัวสูงขึ้นจากทะเลก็กลายเป็นภูเขาและผืนป่าในเวลาต่อมา หลังจากนั้นถ้ำแห่งนี้น่าจะเป็นแหล่งพักพิงของมนุษย์ในสมัยโบราณเนื่องจากมีลักษณะที่เหมาะสมกับการอยู่อาศัย

เมื่อสังคมของที่นี่ขยายใหญ่โตขึ้นก็เกิดการขยับขยายออกจากบนเขา เพื่อแสวงหาแหล่งอาหารที่อุดมสมบูรณ์กว่า มีการจับกลุ่มกระจัดกระจายไปตามสถานที่ต่างๆ ทำให้ ถ้ำติ่ง กลายเป็นสถานที่ๆศักดิ์สิทธ์ สักการบูชา และบวงสวงถึงดวงวิญญานของเหล่าบรรรพบุรุษ รวมถึงเทพเจ้าต่างๆตามความเชื่อของชาวบ้านในขณะนั้นเอง